TÜRKİYE'NİN ŞİDDETLİ DOLU İKLİMİ
TÜRKİYE'NİN
ŞİDDETLİ DOLU İKLİMİ
- Dolu Nedir? Dolu Yağışı Nasıl Oluşur?
Dolu, özellikle ilkbahar ve yazın ilk aylarında şiddetli oraj ve fırtınalarla görülen, genel olarak çapları 5-50 mm arasında değişen, bazen de çok daha büyük buz parçacıklarının oluşturduğu bir yağış biçimidir.
Dolu, içerisinde çok güçlü dikey alçalıcı ve yükselici hava hareketlerinin olduğu Cumulonimbus bulutunda oluşur. Soğuk hava kütlesinin, sıcak havanın yerini almaya çalıştığı anda, genellikle sağanak hattı boyunca meydana gelir.
Atmosferin sıcaklığı ve Cumulonimbus (Cb) bulutunun gelişmesine bağlı olarak bazı bölgelerde oldukça etkilidir. Nemli ve kararsız hava kütlelerinde ılık mevsimlerde alttan ısınma veya başka bir nedenle oluşan Cb bulutları çok yüksektir ve alt bölümleri su, üst bölümleri buz tanelerinden oluşmaktadır.
Bulut içinde yükselici akımlarla, alt kısımlardan yükseklere taşınan su damlacıkları, taşındığı yerdeki sıcaklık donma noktasının çok altında olduğu için donar. Daha sonra düşmeye başlar ve tekrar yukarıya doğru bir akıma yakalanabilir. Bu kez de ikinci bir defa etrafına buz tabakaları eklenebilir ve damlacığı daha büyütür. Bu çevrim, ta ki damlacıklar bu akımlarla havada tutulamayacak büyüklüğe (ağırlığa) erişene kadar sürer. Sonra da dolu olarak yeryüzeyine düşer. Bulut içindeki bu oluşuma neden olan dikey hava hareketleri ne denli kuvvetli olursa, dolunun gelişimi o kadar uzun sürer ve yere düşmesi esnasında daha büyük bir dolu oluşturur.
Dolu taneleri büyüklüğüne bağlı olarak, saatte 150-200 km. hıza ulaşarak oldukça tehlikeli olabilir.
- TÜRKİYE'NİN ŞİDDETLİ DOLU İKLİMİ
Samsun 19 Mayıs Üniversitesi Meteoroloji Mühendisliği Bölümü'nden Yrd. Doç. Dr. Abdullah Kahraman (@meteogreen), 2015 yılında ''Severe Hail Climatology of Turkey'' (Türkiye'nin şiddetli dolu iklimi) adıyla ingilizce bir makale kaleme almıştır... (prof. dr. Mikdat Kadıoğlu- Şeyda Tilev Tanrıöver- Paul M. Markowski-David M. Schultz)
(İstanbul Teknik Üniversitesi-University of Manchester-Pennsylvania State University)
www.researchgate.net/publication/283497463_Severe_Hail_Climatology_of_Turkey
Bu makale, 1925–2014 yılları arasında ,Türkiye için şiddetli dolu yağışlarını (çapı yaklaşık 1.5 cm'ye eşit veya aşan) meteorolojik istasyonlardan, gazete arşivlerinden ve İnternet kaynaklarından gelen resmi şiddetli hava raporları arşivleriyle, 1107 şiddetli dolu günleri (en az bir şiddetli dolu vakası olan günler) ve 1489 şiddetli dolu vakası baz alınarak hazırlanmıştır.
(a) 1925-2014 yılları arasında Türkiye'de şiddetli dolu vakaları ve günleri
(b) Türkiye'de büyük ve çok büyük dolu vakaları (2014 verileri 27 Mayıs'a kadardır)
Şiddetli dolu olaylarının, gün içerisinde öğleden sonra ve akşam saatlerinde daha yoğun olmak üzere, özellikle ilkbahar ve yaz aylarında, bu mevsimlerden de özellikle Mayıs ve Haziran aylarında daha çok görüldüğü kayıt altına alınmıştır.
Türkiye'de şiddetli dolu vakaları için
(a) büyük ve çok büyük dolu vakalarının,
(b) büyüklük gruplarının yıllık dağılımı.
Dolu gece yağar mı?
Türkiye'de iri taneli dolu ağırlıklı olarak gündüz gözleniyor, ama gece kayıtları da mevcut. Bunda daha çok konveksiyonun günlük evrimi etkili, ama rapor edilmedeki diğer faktörlerin de katkısı var.
Aşağıda, hangi saat aralıklarında (3'er saatlik dilimlerde) daha fazla dolu yağışı gerçekleştiği grafiksel olarak görülüyor.
large:büyük
very large:çok büyük
Aşağıdaki grafik, coğrafi dağılım olarak, Türkiye'nin neredeyse tamamının şiddetli dolu yağışlarına eğilimli olduğunu göstermektedir...
Kırmızı noktalar kayıt altına alınan dolu vakaları
Yine özellikle Nisan-Mayıs-Haziran aylarındaki aktivitenin çokluğu dikkat çekiyor...
Renk koyulaştıkça, dolu vakasının daha fazla gerçekleştiği yerler belirtiliyor...
Bu grafik de kayıt altına alınan dolu aktivitelerindeki dolu tanelerinin büyüklük oranı yüzdesi görülüyor.
89 Yılda kayıt altına alınan 1489 vakadan %55,2 'si 1.5 cm. ve altındaki büyüklükte dolu tanesi büyüklüğünü içeriyor.. %1,6 ise 6cm. ve daha büyük dolu tanesi vakası kaydedilmiş.
Tarım Sigortaları Havuzu'na (TARSİM; TARSİM 2014; Türkiye, 2007) göre, Türkiye'de dolu zararlarından kaynaklanan sigortalı hasarlar, tüm hava koşullarına bağlı sigortalı hasarlarının % 60'ından fazlasını oluşturmaktadır..(2013'te 73 milyon $ (ABD doları)
Türkiye'de kayıt altına alınan en önemli dolu olayları ise şunlardır: 19 Haziran 1932’de İnebolu’da camları kıran dolu tanelerinin 480g kadar ağırlığa kadar ulaştığı bildirilmiştir. Akşehir ve çevre köylerinde 15 Haziran 1943'te gerçekleşen, yarım metre dolu birikimi, hemen hemen bütün bitkileri yok etmiştir. 26 Nisan 1963'te Diyarbakır'da gerçekleşen bir dolu fırtınası, onlarca insanı yaralamış ve evlere hasar vermiştir. 31 Mayıs 1972'de Tunceli'de bir başka dolu fırtınası, yüzlerce koyun ve keçiyi öldürmüştür. Karabiga'da 6 Haziran 1975 yılındaki dolu yağışı, 5 cm'yi aşan boyutlarıyla yüzlerce büyükbaş hayvanı öldürmüş, binaları tahrip etmiş ve iki kişinin ölümüne sebep olmuştur...
Türkiye’de düşen yıldırımların 3'er saatlik dilimlerde zaman aralığına göre dağılımı:
Dünyanın en büyük dolu taneleri 23 Temmuz 2010 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nin Güney Dakota eyaletinde görülmüştür. O günkü dolu yağışında tanelerin yarıçapları 20 cm.’ye kadar çıkmıştır.
Dünyanın en ağır dolu taneleri ise 14 Nisan 1986’daki bir dolu yağışında Bangladeş’te kaydedilmiştir. O gün Bangladeşliler tanesi bir kilodan ağır dolu taneleriyle tanışmışlardı.Dolu nedeniyle 92 kişi hayatını kaybetmişti.
1 Mayıs 1888 yılında Hindistan’da 246 kişinin ölümüne neden olan dolu ise en çok ölüme sebep olan dolu yağışıdır.
İSTANBUL 27 TEMMUZ 2017 DOLU AFETİ
Yakın zamanda 27 Temmuz 2017‘de İstanbul’da da büyük çaplı dolu yağışı gerçekleşmiştir.
Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü’nün (MGM) verilerine göre İstanbul’da Temmuz ayında ortalama yağış miktarı 32.5 mm olup, bugüne kadar ölçülebilen günlük toplam en yüksek yağış miktarı, 16 Ekim 1985 tarihinde 125.5 mm olarak gerçekleşmiştir.
18 Temmuz 2017 günü İstanbul'daki sağanak yağış, Silivri'de127,84 mm, Üsküdar'da ise 108,14 mm olarak ölçülmüş, İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nden yapılan açıklamada, meteorolojik verilere göre kent genelinde metrekareye 65 kilogram yağış düştüğü bildirilmiştir. Bu yağış miktarı İstanbul'un temmuz ayı ortalaması olan metrekareye 32.5 kg’lık yağışın iki katıdır. Yani İstanbul’a Haziran ve Temmuz’da iki ay boyunca yağması gereken yağış bir günde gerçekleşmiştir.
Bir günde yağan bu beklenmedik ve aşırı miktardaki yağış, kentteki yaşamı altüst etmiştir. Yolları su basmış, metro ve metrobüs istasyonları sular altında kalmıştır. Özellikle Avrupa Yakası'nda E-5 karayolunda araçlar sular altında kalmış, ara sokaklarda ise sürücüler araçlarını park ederek güvenli yerlere gitmeyi tercih etmişlerdir. Çok sayıda insan, otobüs duraklarında mahsur kalmıştır. İnsanlar kentin ortasındaki altgeçitlerden ve su basan çukur yerlerden yüzerek kurtulmaya çalışmışlardır.
Silivri’de ise konutlarında mahsur kalan çok sayıda vatandaş, botlarla kurtarma operasyonu sonucunda kurtarılmışlardır. Bütün bu olanları televizyon kanalları canlı olarak yayınlamıştır. Ortaya çıkan bu afet hali nedeniyle, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Afet Koordinasyon Merkezi (AKOM) tarafından kırmızı alarm verilmiştir. Çünkü İstanbul’da yaşananlar gerçek bir afettir.
27 Temmuz 2017 tarihine ait Skew-T analiz grafiği
Cape değeri 972, Swet değeri yüksek, mid level humidity çok düşük, CIN değeri de düşük, severe weather thunderstorms ve dolu için önemli değerler.
27 Temmuz 2017 tarihine ait İstanbul radar görüntüleri.
27 Temmuz 2017'de Ümraniye'den yağan dolunun büyüklüğü şaşkınlık verici:
İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nce yapılan açıklamada, 20 dakikada fırtına ve dolu ile birlikte metrekareye 30-40 kilogram arasında yağışın kaydedildiği bildirilmiştir. Aynı gün içinde İstanbul'da metrekareye en çok yağış 118 kilogram ile Silivri'nin Çanta Mahallesi'ne, en az yağış 27 kilogram ile Arnavutköy'ün Terkos Mahallesi'ne düşmüştür. Yağışla birlikte, vatandaşlar bulundukları yerde mahsur kalırken yollarda oluşan derin su birikintileri nedeniyle araçları su basmış, trafik durma noktasına gelmiştir. Ceviz büyüklüğünde yağan dolu, araçların, ev ve iş yerlerinin camlarını kırmış, araçlarda hasara yol açmıştır.
Kuvvetli sağanak ve fırtına İstanbul’un pek çok bölgesinde sel ve su baskınlarına, ağaç ve direklerin, cami minarelerinin devrilmesine, çatıların uçmasına neden olmuştur.
Haydarpaşa’da vinç devrilmesi, Eyüp’te yıldırım düşmesi sonucu yangınlar çıkmıştır. Fırtına ve aşırı yağış nedeniyle vapurlar denizin ortasında kalmış ve yolcular zor anlar yaşamışlardır. Şişli'de mezarlık duvarı çökmüştür. Bu olaylarda yaralananlar olmuştur. Sağanak yağış sonrasında trafik durma noktasına gelmiş, Avrasya Tüneli kısa bir süre ulaşıma kapatılmış, Atatürk Havalimanı'nda uçuşlarda sorunlar yaşanmıştır.
Bu olaylar sonrasında basında yer alan haberlere göre 28 Temmuz itibariyle bir itfaiye İstasyonu'na 700'e yakın araç, 300'den fazla da ikamet hasarı için başvuru yapılmıştır. İstanbul’daki oto sanayi hasarlı araçlarla dolmuş, yoğun talep nedeniyle işletmeler hasar onarımı için 1-1,5 ay sonrasına randevu vermeye başlamışlardır.
Meydana gelen aşırı yağışlar yalnızca karada ve denizde olanları değil, havada olanları dahi etkilemiştir. Bir uçağın kokpit camı hasar görünce pilot acil iniş yapma kararı almış ve 4000 feet yükseklikteki uçağı zorunlu olarak yere indirmiştir.
İstanbul’da afete neden olan aşırı yağışların iklim değişikliğinin bir sonucu olduğu konusunda uzmanlar ve bilim insanları hemfikirdir. Artık iklim değişikliğine bağlı olarak ortaya çıkan ekstrem veya aşırı hava olayları yaşamımızda hep olacaktır. Bu yaşananlar daha başlangıç olarak değerlendirilebilir. Önemli olan bunun farkında olarak iklim değişikliğine uyum sağlamak ve hayatımızı, faaliyetlerimizi ve yaşam alanlarımızı buna göre düzenlemektir. Tüm ulaşım projeleri dahil olmak üzere, kentsel altyapı çalışmalarında ve bunların bağlantılı olduğu kent planlarında iklim değişikliği mutlaka dikkate alınmalıdır.
Bu felaketin doğurduğu sonuçları mümkün olan en az zararla atlatmak önemlidir. Bu da ancak küresel ekosistemin korunması ve sürdürülebilirliği ile sağlanabilir. Bunun için de küresel iklim değişikliğine neden olan sera gazı emisyonlarını azaltmanın tüm insanlığın kendi geleceği için büyük önem ve ivedilik taşıdığı da bilinmelidir.
27 HAZİRAN 2018 İSTANBUL DOLU YAĞIŞI
Aşağıdaki resim, 26 Haziran 2018'de gerçekleşmesi beklenen dolu yağışı için İstanbulluların araçları için aldıkları tedbirin sosyal medyada en fazla paylaşılan resmiydi.
İstanbul için beklenen dolu yağışı 26'sında gerçekleşmemişti ancak Düzce, Kocaeli, Bilecik, Bursa, Tekirdağ gibi çevre illerden dolu haberleri sosyal medyada yer alacaktı. Bir gün sonrasının akşamında ise (27 Haziran 2018) Esenler, Bağcılar, Bakırköy gibi birçok semtte dolu yağışı ve gökgürültülü şiddetli yağmurlar kayıt altına alınmıştır.
Aşağıdaki fotoğraflar 27 Haziran 2018 tarihine aittir.
Gazete arşivleri:
Kaynaklar:
http://www.researchgate.net/publication/..._of_Turkey
http://www.bilgiufku.com/dolu-nedir.html
http://www.havaforum.com
http://www.cevre.org.tr
https://eksisozluk.com/27-temmuz-2017-is...u--5421362
DİĞER YAZI DİZİLERİM:
**********************
İSTANBUL'UN MEŞHUR KIŞLARI:
http://www.forumatmosfer.com/forum-istan...ur-kislari
1929 KIŞI - BOĞAZDA BUZ ÜZERİNDE İNSANLARIN FOTOĞRAF ÇEKTİRDİĞİ EFSANE KIŞ
http://www.forumatmosfer.com/konu-1929-k...e-kis.html
UNKAPANI KÖPRÜSÜNÜ 4 PARÇAYA AYIRAN MEŞHUR 1936 KIŞI
http://www.forumatmosfer.com/konu-unkapa...-kisi.html
1954 KIŞI VE BOĞAZI KAPLAYAN BUZ KÜTLELERİ
http://www.forumatmosfer.com/konu-1954-k...eleri.html
1957 KIŞI - İSTANBUL
http://www.forumatmosfer.com/konu-1957-k...anbul.html
İSTANBUL, EDİRNE VE AVRUPA'YI FELÇ EDEN MEŞHUR 1963 KIŞI
http://www.forumatmosfer.com/konu-istanb...-kisi.html
1966 KIŞI - İSTANBUL
http://www.forumatmosfer.com/konu-1966-k...anbul.html
1967 KIŞI - İSTANBUL
http://www.forumatmosfer.com/konu-1967-k...anbul.html
1972-1973 KIŞI - İSTANBUL'DAN KIŞ MANZARALARI
http://www.forumatmosfer.com/konu-1972-1...alari.html
İSTANBUL'UN MEŞHUR 1985 KIŞI
http://www.forumatmosfer.com/konu-istanb...-kisi.html
İSTANBUL'UN MEŞHUR MART 1987 KIŞI
http://www.forumatmosfer.com/konu-istanb...-kisi.html
BİR FOTOĞRAFIN ÖYKÜSÜ... 1987 KIŞINDA ATATÜRK HAVAALANI
http://www.forumatmosfer.com/konu-bir-fo...alani.html
1992 KIŞI - BİR KIŞ EFSANESİ
http://www.forumatmosfer.com/konu-1992-k...anesi.html
İSTANBUL'UN MEŞHUR 2004 KIŞI
http://www.forumatmosfer.com/konu-istanb...-kisi.html
1987-2018 YILLARI ARASINDA, İSTANBUL'DA, MART AYINDA KAR YAĞIŞLI GÜNLER
http://www.forumatmosfer.com/konu-1987-2...unler.html
DÜNYA TARİHİNDE İZ BIRAKAN METEOROLOJİK OLAYLAR:
http://www.forumatmosfer.com/forum-dunya...ik-olaylar
ÇANAKKALE SAVAŞI'NDA DÜŞMANA 16.000 KAYIP VERDİREN KAR FIRTINASI:27 KASIM 1915
http://www.forumatmosfer.com/konu-canakk...-1915.html
1816 - YAZSIZ GEÇEN YIL
http://www.forumatmosfer.com/konu-1816-y...n-yil.html
3 ŞUBAT 1972 (İRAN) - 8 METRE KAR KALINLIĞIYLA TARİHİN EN ÖLÜMCÜL KAR FIRTINASI
http://www.forumatmosfer.com/konu-3-suba...inasi.html
DÜNYA İKLİMİ:
http://www.forumatmosfer.com/forum-dunya-iklimi
ORMANLIK ALANLAR YAĞIŞI ÇEKER Mİ?
http://www.forumatmosfer.com/konu-ormanl...er-mi.html
KUTUP IŞIKLARI - AURORA BOREALIS
http://www.forumatmosfer.com/konu-kutup-...ealis.html
YANARDAĞ PATLAMALARI KIŞ MEVSİMİNİ ETKİLER Mİ?
http://www.forumatmosfer.com/konu-yanard...er-mi.html
ÇILDIR GÖLÜ’NDE BUZDA BALIK AVI
http://www.forumatmosfer.com/konu-cildir...k-avi.html
SALAR DE UYUNİ - UYUNİ TUZ ÇÖLÜ
http://www.forumatmosfer.com/konu-salar-...-colu.html
NASA GÖRSELLERİ KANIT GÖSTERİLDİ : HAVA DURUMUNA MÜDAHALE EDİLİYOR
http://www.forumatmosfer.com/konu-nasa-g...liyor.html
SİBİRYA'DA YENİ BİR GİZEMLİ KRATER BULUNDU
http://www.forumatmosfer.com/konu-sibiry...lundu.html
1984-2016 YILLARINA AİT İSTANBUL UYDU FOTOĞRAF GÖRÜNTÜLERİ KIYASLAMASI
http://www.forumatmosfer.com/konu-1984-2...amasi.html
1880-2017 YILLARI ARASI KÜRESEL SICAKLIK ANAMOLİSİ GRAFİĞİ
http://www.forumatmosfer.com/konu-1880-2...afigi.html
TÜRKİYE İKLİMİ:
http://www.forumatmosfer.com/forum-turkiye-iklimi
TÜRKİYE'DE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ VE METEOROLOJİK AFETLER
http://www.forumatmosfer.com/konu-turkiy...etler.html
TÜRKİYE'NİN ŞİDDETLİ DOLU İKLİMİ
http://www.forumatmosfer.com/konu-turkiy...klimi.html
ÇÖL TOZLARININ ÇEVRE VE BİTKİLER ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ...
http://www.forumatmosfer.com/konu-col-to...ileri.html
BEYAZIT KULESİ: ÇOCUKLUĞUMUZUN KAR SEVİNCİ
http://www.forumatmosfer.com/konu-beyazi...vinci.html
FORUM ATMOSFER OKULU:
AVRASYA KAR ÖRTÜSÜNÜN KIŞA ETKİSİ
http://www.forumatmosfer.com/konu-avrasy...tkisi.html
BİR UZUN VADE KLAVUZU: MJO ENDEKSİ
http://www.forumatmosfer.com/konu-bir-uz...deksi.html
AMATÖR TAHMİNCİLİK TARİHİ VE MODELLERİN GÜVENİLİRLİĞİ
http://www.forumatmosfer.com/konu-amator...rligi.html
UZUN VADELİ TAHMİNLER, FIRTINA TAKVİMİ VE SİSTEM DÖNGÜSÜ
http://www.forumatmosfer.com/konu-uzun-v...ngusu.html
KAR YENİR Mİ? KAR NEDEN SEVİLİR? KAR SEVGİSİ !..
http://www.forumatmosfer.com/konu-kar-ye...vgisi.html
UYARI:
https://www.forumatmosfer.com web sitesinden alıntı yapmak isteyen kişi, kurum ve kuruluşlar; “Yazılı izin almış olsalar dahi” kullandıkları materyalin http://www.forumatmosfer.com sitesinde yayınlanmakta olduğunu ve bu siteden alıntı yapıldığını açık bir şekilde belirtmekle beraber http://www.forumatmosfer.com sitesine link vermek zorundadır.
ŞİDDETLİ DOLU İKLİMİ
- Dolu Nedir? Dolu Yağışı Nasıl Oluşur?
Dolu, özellikle ilkbahar ve yazın ilk aylarında şiddetli oraj ve fırtınalarla görülen, genel olarak çapları 5-50 mm arasında değişen, bazen de çok daha büyük buz parçacıklarının oluşturduğu bir yağış biçimidir.
Dolu, içerisinde çok güçlü dikey alçalıcı ve yükselici hava hareketlerinin olduğu Cumulonimbus bulutunda oluşur. Soğuk hava kütlesinin, sıcak havanın yerini almaya çalıştığı anda, genellikle sağanak hattı boyunca meydana gelir.
Atmosferin sıcaklığı ve Cumulonimbus (Cb) bulutunun gelişmesine bağlı olarak bazı bölgelerde oldukça etkilidir. Nemli ve kararsız hava kütlelerinde ılık mevsimlerde alttan ısınma veya başka bir nedenle oluşan Cb bulutları çok yüksektir ve alt bölümleri su, üst bölümleri buz tanelerinden oluşmaktadır.
Bulut içinde yükselici akımlarla, alt kısımlardan yükseklere taşınan su damlacıkları, taşındığı yerdeki sıcaklık donma noktasının çok altında olduğu için donar. Daha sonra düşmeye başlar ve tekrar yukarıya doğru bir akıma yakalanabilir. Bu kez de ikinci bir defa etrafına buz tabakaları eklenebilir ve damlacığı daha büyütür. Bu çevrim, ta ki damlacıklar bu akımlarla havada tutulamayacak büyüklüğe (ağırlığa) erişene kadar sürer. Sonra da dolu olarak yeryüzeyine düşer. Bulut içindeki bu oluşuma neden olan dikey hava hareketleri ne denli kuvvetli olursa, dolunun gelişimi o kadar uzun sürer ve yere düşmesi esnasında daha büyük bir dolu oluşturur.
Dolu taneleri büyüklüğüne bağlı olarak, saatte 150-200 km. hıza ulaşarak oldukça tehlikeli olabilir.
- TÜRKİYE'NİN ŞİDDETLİ DOLU İKLİMİ
Samsun 19 Mayıs Üniversitesi Meteoroloji Mühendisliği Bölümü'nden Yrd. Doç. Dr. Abdullah Kahraman (@meteogreen), 2015 yılında ''Severe Hail Climatology of Turkey'' (Türkiye'nin şiddetli dolu iklimi) adıyla ingilizce bir makale kaleme almıştır... (prof. dr. Mikdat Kadıoğlu- Şeyda Tilev Tanrıöver- Paul M. Markowski-David M. Schultz)
(İstanbul Teknik Üniversitesi-University of Manchester-Pennsylvania State University)
www.researchgate.net/publication/283497463_Severe_Hail_Climatology_of_Turkey
Bu makale, 1925–2014 yılları arasında ,Türkiye için şiddetli dolu yağışlarını (çapı yaklaşık 1.5 cm'ye eşit veya aşan) meteorolojik istasyonlardan, gazete arşivlerinden ve İnternet kaynaklarından gelen resmi şiddetli hava raporları arşivleriyle, 1107 şiddetli dolu günleri (en az bir şiddetli dolu vakası olan günler) ve 1489 şiddetli dolu vakası baz alınarak hazırlanmıştır.
(a) 1925-2014 yılları arasında Türkiye'de şiddetli dolu vakaları ve günleri
(b) Türkiye'de büyük ve çok büyük dolu vakaları (2014 verileri 27 Mayıs'a kadardır)
Şiddetli dolu olaylarının, gün içerisinde öğleden sonra ve akşam saatlerinde daha yoğun olmak üzere, özellikle ilkbahar ve yaz aylarında, bu mevsimlerden de özellikle Mayıs ve Haziran aylarında daha çok görüldüğü kayıt altına alınmıştır.
Türkiye'de şiddetli dolu vakaları için
(a) büyük ve çok büyük dolu vakalarının,
(b) büyüklük gruplarının yıllık dağılımı.
Dolu gece yağar mı?
Türkiye'de iri taneli dolu ağırlıklı olarak gündüz gözleniyor, ama gece kayıtları da mevcut. Bunda daha çok konveksiyonun günlük evrimi etkili, ama rapor edilmedeki diğer faktörlerin de katkısı var.
Aşağıda, hangi saat aralıklarında (3'er saatlik dilimlerde) daha fazla dolu yağışı gerçekleştiği grafiksel olarak görülüyor.
large:büyük
very large:çok büyük
Aşağıdaki grafik, coğrafi dağılım olarak, Türkiye'nin neredeyse tamamının şiddetli dolu yağışlarına eğilimli olduğunu göstermektedir...
Kırmızı noktalar kayıt altına alınan dolu vakaları
Yine özellikle Nisan-Mayıs-Haziran aylarındaki aktivitenin çokluğu dikkat çekiyor...
Renk koyulaştıkça, dolu vakasının daha fazla gerçekleştiği yerler belirtiliyor...
Bu grafik de kayıt altına alınan dolu aktivitelerindeki dolu tanelerinin büyüklük oranı yüzdesi görülüyor.
89 Yılda kayıt altına alınan 1489 vakadan %55,2 'si 1.5 cm. ve altındaki büyüklükte dolu tanesi büyüklüğünü içeriyor.. %1,6 ise 6cm. ve daha büyük dolu tanesi vakası kaydedilmiş.
Tarım Sigortaları Havuzu'na (TARSİM; TARSİM 2014; Türkiye, 2007) göre, Türkiye'de dolu zararlarından kaynaklanan sigortalı hasarlar, tüm hava koşullarına bağlı sigortalı hasarlarının % 60'ından fazlasını oluşturmaktadır..(2013'te 73 milyon $ (ABD doları)
Türkiye'de kayıt altına alınan en önemli dolu olayları ise şunlardır: 19 Haziran 1932’de İnebolu’da camları kıran dolu tanelerinin 480g kadar ağırlığa kadar ulaştığı bildirilmiştir. Akşehir ve çevre köylerinde 15 Haziran 1943'te gerçekleşen, yarım metre dolu birikimi, hemen hemen bütün bitkileri yok etmiştir. 26 Nisan 1963'te Diyarbakır'da gerçekleşen bir dolu fırtınası, onlarca insanı yaralamış ve evlere hasar vermiştir. 31 Mayıs 1972'de Tunceli'de bir başka dolu fırtınası, yüzlerce koyun ve keçiyi öldürmüştür. Karabiga'da 6 Haziran 1975 yılındaki dolu yağışı, 5 cm'yi aşan boyutlarıyla yüzlerce büyükbaş hayvanı öldürmüş, binaları tahrip etmiş ve iki kişinin ölümüne sebep olmuştur...
Türkiye’de düşen yıldırımların 3'er saatlik dilimlerde zaman aralığına göre dağılımı:
Dünyanın en büyük dolu taneleri 23 Temmuz 2010 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nin Güney Dakota eyaletinde görülmüştür. O günkü dolu yağışında tanelerin yarıçapları 20 cm.’ye kadar çıkmıştır.
Dünyanın en ağır dolu taneleri ise 14 Nisan 1986’daki bir dolu yağışında Bangladeş’te kaydedilmiştir. O gün Bangladeşliler tanesi bir kilodan ağır dolu taneleriyle tanışmışlardı.Dolu nedeniyle 92 kişi hayatını kaybetmişti.
1 Mayıs 1888 yılında Hindistan’da 246 kişinin ölümüne neden olan dolu ise en çok ölüme sebep olan dolu yağışıdır.
İSTANBUL 27 TEMMUZ 2017 DOLU AFETİ
Yakın zamanda 27 Temmuz 2017‘de İstanbul’da da büyük çaplı dolu yağışı gerçekleşmiştir.
Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü’nün (MGM) verilerine göre İstanbul’da Temmuz ayında ortalama yağış miktarı 32.5 mm olup, bugüne kadar ölçülebilen günlük toplam en yüksek yağış miktarı, 16 Ekim 1985 tarihinde 125.5 mm olarak gerçekleşmiştir.
18 Temmuz 2017 günü İstanbul'daki sağanak yağış, Silivri'de127,84 mm, Üsküdar'da ise 108,14 mm olarak ölçülmüş, İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nden yapılan açıklamada, meteorolojik verilere göre kent genelinde metrekareye 65 kilogram yağış düştüğü bildirilmiştir. Bu yağış miktarı İstanbul'un temmuz ayı ortalaması olan metrekareye 32.5 kg’lık yağışın iki katıdır. Yani İstanbul’a Haziran ve Temmuz’da iki ay boyunca yağması gereken yağış bir günde gerçekleşmiştir.
Bir günde yağan bu beklenmedik ve aşırı miktardaki yağış, kentteki yaşamı altüst etmiştir. Yolları su basmış, metro ve metrobüs istasyonları sular altında kalmıştır. Özellikle Avrupa Yakası'nda E-5 karayolunda araçlar sular altında kalmış, ara sokaklarda ise sürücüler araçlarını park ederek güvenli yerlere gitmeyi tercih etmişlerdir. Çok sayıda insan, otobüs duraklarında mahsur kalmıştır. İnsanlar kentin ortasındaki altgeçitlerden ve su basan çukur yerlerden yüzerek kurtulmaya çalışmışlardır.
Silivri’de ise konutlarında mahsur kalan çok sayıda vatandaş, botlarla kurtarma operasyonu sonucunda kurtarılmışlardır. Bütün bu olanları televizyon kanalları canlı olarak yayınlamıştır. Ortaya çıkan bu afet hali nedeniyle, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Afet Koordinasyon Merkezi (AKOM) tarafından kırmızı alarm verilmiştir. Çünkü İstanbul’da yaşananlar gerçek bir afettir.
27 Temmuz 2017 tarihine ait Skew-T analiz grafiği
Cape değeri 972, Swet değeri yüksek, mid level humidity çok düşük, CIN değeri de düşük, severe weather thunderstorms ve dolu için önemli değerler.
27 Temmuz 2017 tarihine ait İstanbul radar görüntüleri.
27 Temmuz 2017'de Ümraniye'den yağan dolunun büyüklüğü şaşkınlık verici:
İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nce yapılan açıklamada, 20 dakikada fırtına ve dolu ile birlikte metrekareye 30-40 kilogram arasında yağışın kaydedildiği bildirilmiştir. Aynı gün içinde İstanbul'da metrekareye en çok yağış 118 kilogram ile Silivri'nin Çanta Mahallesi'ne, en az yağış 27 kilogram ile Arnavutköy'ün Terkos Mahallesi'ne düşmüştür. Yağışla birlikte, vatandaşlar bulundukları yerde mahsur kalırken yollarda oluşan derin su birikintileri nedeniyle araçları su basmış, trafik durma noktasına gelmiştir. Ceviz büyüklüğünde yağan dolu, araçların, ev ve iş yerlerinin camlarını kırmış, araçlarda hasara yol açmıştır.
Kuvvetli sağanak ve fırtına İstanbul’un pek çok bölgesinde sel ve su baskınlarına, ağaç ve direklerin, cami minarelerinin devrilmesine, çatıların uçmasına neden olmuştur.
Haydarpaşa’da vinç devrilmesi, Eyüp’te yıldırım düşmesi sonucu yangınlar çıkmıştır. Fırtına ve aşırı yağış nedeniyle vapurlar denizin ortasında kalmış ve yolcular zor anlar yaşamışlardır. Şişli'de mezarlık duvarı çökmüştür. Bu olaylarda yaralananlar olmuştur. Sağanak yağış sonrasında trafik durma noktasına gelmiş, Avrasya Tüneli kısa bir süre ulaşıma kapatılmış, Atatürk Havalimanı'nda uçuşlarda sorunlar yaşanmıştır.
Bu olaylar sonrasında basında yer alan haberlere göre 28 Temmuz itibariyle bir itfaiye İstasyonu'na 700'e yakın araç, 300'den fazla da ikamet hasarı için başvuru yapılmıştır. İstanbul’daki oto sanayi hasarlı araçlarla dolmuş, yoğun talep nedeniyle işletmeler hasar onarımı için 1-1,5 ay sonrasına randevu vermeye başlamışlardır.
Meydana gelen aşırı yağışlar yalnızca karada ve denizde olanları değil, havada olanları dahi etkilemiştir. Bir uçağın kokpit camı hasar görünce pilot acil iniş yapma kararı almış ve 4000 feet yükseklikteki uçağı zorunlu olarak yere indirmiştir.
İstanbul’da afete neden olan aşırı yağışların iklim değişikliğinin bir sonucu olduğu konusunda uzmanlar ve bilim insanları hemfikirdir. Artık iklim değişikliğine bağlı olarak ortaya çıkan ekstrem veya aşırı hava olayları yaşamımızda hep olacaktır. Bu yaşananlar daha başlangıç olarak değerlendirilebilir. Önemli olan bunun farkında olarak iklim değişikliğine uyum sağlamak ve hayatımızı, faaliyetlerimizi ve yaşam alanlarımızı buna göre düzenlemektir. Tüm ulaşım projeleri dahil olmak üzere, kentsel altyapı çalışmalarında ve bunların bağlantılı olduğu kent planlarında iklim değişikliği mutlaka dikkate alınmalıdır.
Bu felaketin doğurduğu sonuçları mümkün olan en az zararla atlatmak önemlidir. Bu da ancak küresel ekosistemin korunması ve sürdürülebilirliği ile sağlanabilir. Bunun için de küresel iklim değişikliğine neden olan sera gazı emisyonlarını azaltmanın tüm insanlığın kendi geleceği için büyük önem ve ivedilik taşıdığı da bilinmelidir.
27 HAZİRAN 2018 İSTANBUL DOLU YAĞIŞI
Aşağıdaki resim, 26 Haziran 2018'de gerçekleşmesi beklenen dolu yağışı için İstanbulluların araçları için aldıkları tedbirin sosyal medyada en fazla paylaşılan resmiydi.
İstanbul için beklenen dolu yağışı 26'sında gerçekleşmemişti ancak Düzce, Kocaeli, Bilecik, Bursa, Tekirdağ gibi çevre illerden dolu haberleri sosyal medyada yer alacaktı. Bir gün sonrasının akşamında ise (27 Haziran 2018) Esenler, Bağcılar, Bakırköy gibi birçok semtte dolu yağışı ve gökgürültülü şiddetli yağmurlar kayıt altına alınmıştır.
Aşağıdaki fotoğraflar 27 Haziran 2018 tarihine aittir.
Gazete arşivleri:
Kaynaklar:
http://www.researchgate.net/publication/..._of_Turkey
http://www.bilgiufku.com/dolu-nedir.html
http://www.havaforum.com
http://www.cevre.org.tr
https://eksisozluk.com/27-temmuz-2017-is...u--5421362
DİĞER YAZI DİZİLERİM:
**********************
İSTANBUL'UN MEŞHUR KIŞLARI:
http://www.forumatmosfer.com/forum-istan...ur-kislari
1929 KIŞI - BOĞAZDA BUZ ÜZERİNDE İNSANLARIN FOTOĞRAF ÇEKTİRDİĞİ EFSANE KIŞ
http://www.forumatmosfer.com/konu-1929-k...e-kis.html
UNKAPANI KÖPRÜSÜNÜ 4 PARÇAYA AYIRAN MEŞHUR 1936 KIŞI
http://www.forumatmosfer.com/konu-unkapa...-kisi.html
1954 KIŞI VE BOĞAZI KAPLAYAN BUZ KÜTLELERİ
http://www.forumatmosfer.com/konu-1954-k...eleri.html
1957 KIŞI - İSTANBUL
http://www.forumatmosfer.com/konu-1957-k...anbul.html
İSTANBUL, EDİRNE VE AVRUPA'YI FELÇ EDEN MEŞHUR 1963 KIŞI
http://www.forumatmosfer.com/konu-istanb...-kisi.html
1966 KIŞI - İSTANBUL
http://www.forumatmosfer.com/konu-1966-k...anbul.html
1967 KIŞI - İSTANBUL
http://www.forumatmosfer.com/konu-1967-k...anbul.html
1972-1973 KIŞI - İSTANBUL'DAN KIŞ MANZARALARI
http://www.forumatmosfer.com/konu-1972-1...alari.html
İSTANBUL'UN MEŞHUR 1985 KIŞI
http://www.forumatmosfer.com/konu-istanb...-kisi.html
İSTANBUL'UN MEŞHUR MART 1987 KIŞI
http://www.forumatmosfer.com/konu-istanb...-kisi.html
BİR FOTOĞRAFIN ÖYKÜSÜ... 1987 KIŞINDA ATATÜRK HAVAALANI
http://www.forumatmosfer.com/konu-bir-fo...alani.html
1992 KIŞI - BİR KIŞ EFSANESİ
http://www.forumatmosfer.com/konu-1992-k...anesi.html
İSTANBUL'UN MEŞHUR 2004 KIŞI
http://www.forumatmosfer.com/konu-istanb...-kisi.html
1987-2018 YILLARI ARASINDA, İSTANBUL'DA, MART AYINDA KAR YAĞIŞLI GÜNLER
http://www.forumatmosfer.com/konu-1987-2...unler.html
DÜNYA TARİHİNDE İZ BIRAKAN METEOROLOJİK OLAYLAR:
http://www.forumatmosfer.com/forum-dunya...ik-olaylar
ÇANAKKALE SAVAŞI'NDA DÜŞMANA 16.000 KAYIP VERDİREN KAR FIRTINASI:27 KASIM 1915
http://www.forumatmosfer.com/konu-canakk...-1915.html
1816 - YAZSIZ GEÇEN YIL
http://www.forumatmosfer.com/konu-1816-y...n-yil.html
3 ŞUBAT 1972 (İRAN) - 8 METRE KAR KALINLIĞIYLA TARİHİN EN ÖLÜMCÜL KAR FIRTINASI
http://www.forumatmosfer.com/konu-3-suba...inasi.html
DÜNYA İKLİMİ:
http://www.forumatmosfer.com/forum-dunya-iklimi
ORMANLIK ALANLAR YAĞIŞI ÇEKER Mİ?
http://www.forumatmosfer.com/konu-ormanl...er-mi.html
KUTUP IŞIKLARI - AURORA BOREALIS
http://www.forumatmosfer.com/konu-kutup-...ealis.html
YANARDAĞ PATLAMALARI KIŞ MEVSİMİNİ ETKİLER Mİ?
http://www.forumatmosfer.com/konu-yanard...er-mi.html
ÇILDIR GÖLÜ’NDE BUZDA BALIK AVI
http://www.forumatmosfer.com/konu-cildir...k-avi.html
SALAR DE UYUNİ - UYUNİ TUZ ÇÖLÜ
http://www.forumatmosfer.com/konu-salar-...-colu.html
NASA GÖRSELLERİ KANIT GÖSTERİLDİ : HAVA DURUMUNA MÜDAHALE EDİLİYOR
http://www.forumatmosfer.com/konu-nasa-g...liyor.html
SİBİRYA'DA YENİ BİR GİZEMLİ KRATER BULUNDU
http://www.forumatmosfer.com/konu-sibiry...lundu.html
1984-2016 YILLARINA AİT İSTANBUL UYDU FOTOĞRAF GÖRÜNTÜLERİ KIYASLAMASI
http://www.forumatmosfer.com/konu-1984-2...amasi.html
1880-2017 YILLARI ARASI KÜRESEL SICAKLIK ANAMOLİSİ GRAFİĞİ
http://www.forumatmosfer.com/konu-1880-2...afigi.html
TÜRKİYE İKLİMİ:
http://www.forumatmosfer.com/forum-turkiye-iklimi
TÜRKİYE'DE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ VE METEOROLOJİK AFETLER
http://www.forumatmosfer.com/konu-turkiy...etler.html
TÜRKİYE'NİN ŞİDDETLİ DOLU İKLİMİ
http://www.forumatmosfer.com/konu-turkiy...klimi.html
ÇÖL TOZLARININ ÇEVRE VE BİTKİLER ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ...
http://www.forumatmosfer.com/konu-col-to...ileri.html
BEYAZIT KULESİ: ÇOCUKLUĞUMUZUN KAR SEVİNCİ
http://www.forumatmosfer.com/konu-beyazi...vinci.html
FORUM ATMOSFER OKULU:
AVRASYA KAR ÖRTÜSÜNÜN KIŞA ETKİSİ
http://www.forumatmosfer.com/konu-avrasy...tkisi.html
BİR UZUN VADE KLAVUZU: MJO ENDEKSİ
http://www.forumatmosfer.com/konu-bir-uz...deksi.html
AMATÖR TAHMİNCİLİK TARİHİ VE MODELLERİN GÜVENİLİRLİĞİ
http://www.forumatmosfer.com/konu-amator...rligi.html
UZUN VADELİ TAHMİNLER, FIRTINA TAKVİMİ VE SİSTEM DÖNGÜSÜ
http://www.forumatmosfer.com/konu-uzun-v...ngusu.html
KAR YENİR Mİ? KAR NEDEN SEVİLİR? KAR SEVGİSİ !..
http://www.forumatmosfer.com/konu-kar-ye...vgisi.html
UYARI:
https://www.forumatmosfer.com web sitesinden alıntı yapmak isteyen kişi, kurum ve kuruluşlar; “Yazılı izin almış olsalar dahi” kullandıkları materyalin http://www.forumatmosfer.com sitesinde yayınlanmakta olduğunu ve bu siteden alıntı yapıldığını açık bir şekilde belirtmekle beraber http://www.forumatmosfer.com sitesine link vermek zorundadır.
Bu gönderiye 2 ifade bırakıldı.
Hepsini görüntüle
2
2
.
